De start: drie typen platformen
Gawer (2014) onderscheid in eerder werk drie typen platformen:
- Interne platformen die bestaan binnen een bedrijf die geen externe verbinding hebben.
- Toeleveringsketen platformen (‘supply chain’) waarbij een bedrijf verbindingen heeft met externe toeleveranciers en assembleerders die onderdelen van het eindproduct/ dienst produceren en leveren (bijv. auto-industrie, Airbus of Bol.com).
- Innovatieplatformen (eerder aangeduid als industrie platformen) bestaand uit een platform eigenaar en toeleveranciers (“complementors”) die bijdragen aan het platform (Bijv. Apple, Google). ( Gawer1, 2014).
In onderstaande tabel worden de verschillende kenmerken van de typen platformen tegen elkaar afgezet.
Kenmerken | Intern platform | Toeleveringsketen platform | Innovatieplatform |
---|---|---|---|
Analyse niveau | Bedrijf | Leveringsketen (supply chain) | Innovatie-ecosysteem |
Platform actoren | Eén bedrijf Sub-units | Assemblage Leveranciers | Platform leider Complementors |
Technische architectuur | Modulair ontwerp Kern en periferie | Modulair ontwerp Kern en periferie | Modulair ontwerp Kern en periferie |
Interfaces | Gesloten Alléén gedeeld binnen het bedrijf | Selectief geopend Alléén gedeeld in de keten | Open Gedeeld met complementors |
Toegang tot innovatieve capaciteiten | Via het bedrijf | Via de keten | In potentie ongelimiteerd via externe capaciteiten |
Coördinatie | Hiërarchisch | Contractueel via de keten | Governance op basis van het ecosysteem |
Naar twee basale platformtypes
Tegenwoordig wordt een andere typologie gebruikt om platformen te classificeren. Hier worden twee basale platformtypes en één gecombineerd hybride type onderscheiden:
Transactieplatformen of uitwisselingsplatformen. Voorbeelden hiervan zijn LinkedIn, Mastodon, Coolblue en Bol.com. Deze platformen creëren waarde door het mogelijk maken van transacties tussen de gebruikers onderling en/of met de leveranciers van diensten en services.
Innovatieplatformen stellen hun technische infrastructuur beschikbaar via hun ontwerpdimensies of bouwstenen. Voorbeelden van dit type platformen zijn Apple, Google, Amazon, Facebook. Hiermee kunnen de partners van het platform en de platform eigenaar nieuwe producten en diensten creëren met behulp van apps. Iedere innovatie voegt functionaliteit toe aan het platform of geeft toegang tot service en diensten die vervolgens waarde aan het platform toevoegen.
Hybride platformen combineren de eigenschappen van de voorgaande twee platformen. Veelal starten platformen met één basaal type en vervolgens wordt een tweede type toegevoegd of gemixed. Een transactieplatform voegt bijv. een innovatieplatform toe om innovaties door derde partijen te stimuleren waardoor aanvullende commerciële mogelijkheden worden gecreëerd. Facebook is een voorbeeld van zo’n platform. Het omgekeerde; een innovatieplatform dat een transactieplatform toevoegt faciliteert en controleert het distributie kanaal van de ‘ complementors’. Apple en Google voegden de app stored toe nadat ze respectievelijk de Iphone hadden gelanceerd en het Android besturingssysteem hadden gelicenseerd. (Cusumano, M.A., Gawer, A., Yoffie, D.B. 2019).
Voorbeelden van transactie platformen
- Airbnb & Uber – accomodatie en taxidiensten
- Trip Advisor & Expedia – reisbestemmingen en accomodatie
- Mastodon – sociale media
- Marktplaats & eBay – vraag en aanbod van goederen en diensten
Voorbeelden van innovatie platformen
- thuisbezorgd.nl & deliveroo.be – leveren en bezorgen maaltijden en snacks, verbinden met maaltijdketens (Bijv. BurgerKing; Domino’s) en individuele restaurants, faciliteren inloggen (bijv. via Facebook account), doen aanbevelingen en geven kortingsacties.
- spotify.com & music.apple.com – leveren muziek, informatie en podcasts, doen aanbevelingen op basis van voorkeur of historie.
- Google.com & apple.com – combineren gebruikers, aanbieders van applicaties, adverteerders en platform partners.
- AssaAbloy – platform dat digitale openingssystemen integreert met andere diensten (bijv. schoonmaak, beveiliging, zorg) voor privé- en institutioneel gebruik
Bron
- Gawer, A. (2014). Bridging differing perspectives on technological platforms: Toward an integrative framework. Research Policy, Volume 43, Issue 7. Link
- Cusumano, M.A., Gawer, A., Yoffie. (2019) The Business of Platforms. Strategy in the Age of Digital Competition, Innovation, and Power. New York: Harper Business. ISBN: 9780062896322