Afbeelding: How I need to see my family’s health – Juhan Sonin CC BY 2.0 Deed
Hoe ontwikkeld het bedrijfsmodel van een digitaal eerstelijnsplatform zich, vanaf het moment van toetreding tot de gezondheidszorgsector? Er is beperkt aandacht door onderzoekers voor de stadia van platform ontwikkeling in sectoren waar bedrijfsmodellen voor digitale platformen weinig tot niet zijn ontwikkeld. De manier waarop de ontwikkeling van platformen in complexe en traditionele settings, zoals de gezondheidszorg, plaatsvindt blijft veelal onbeantwoord.
Platformen in nieuwe bedrijfssectoren: een ‘ontwerp-herontwerp’ cyclus
Essen et al. (2023) stellen dat er sprake is van een voortdurende ‘ontwerp – herontwerp’ cyclus van bedrijfsmodellen wanneer platformen nieuwe bedrijfssectoren betreden die voorheen werden gekenmerkt door de afwezigheid van platformen. De ontwikkeling van platformen in de gezondheidszorg, een sector die wordt gekenmerkt door complexe en onderling afhankelijke transacties, wet- en regelgeving, weinig ruimte voor fouten en een mix van private en publieke financiering, is een bijzonder uitdagende sector. Platformen die een sector als de gezondheidszorg succesvol willen betreden moeten over voldoende legitimiteit beschikken om bestaande deelnemers en stakeholders te overtuigen van hun bedrijfsmodel. Past een nieuw platform bedrijfsmodel wel binnen de wet- en regelgeving en normen van de sector, én wordt het geaccepteerd door belangrijke stakeholders?
Waarde en het platformbedrijfsmodel
De auteurs onderzochten via een case-study de toetreding van vier digitale platformen voor eerstelijns gezondheidszorg, ‘Netdoctors’, in Zweden tussen 2013 en 2020. Het platformbedrijfsmodel van de Netdoctors werd beoordeeld op waardecreatie (bijv. de medische kwaliteit van platform diensten), waardelevering (bijv. kwaliteit van offline diensten en privacy/ vertrouwelijkheid van patiëntendata) en waardevastlegging (bijv. financiering en subsidiëring van digitale zorg- en dienstverlening). Het onderzoek toont een voortdurende aanpassing aan van het bedrijfsmodel van Netdoctors vanaf het moment dat gestart wordt met digitale huisartsdiensten. Die aanpassingen worden beïnvloedt door legitimiteitskwesties veroorzaakt door de toenemende bekendheid en invloed op bestaande bedrijfsmodellen van ‘reguliere’ huisartsenpraktijken.
‘Netdoctors’ in drie fasen
Het Netdoctors platform ontwikkeld zich hierbij in drie fasen, startend met (1.) legitimiteitskwesties omtrent de haalbaarheid (‘feasibility’) van platformdiensten (zoals de zorg voor patiënten met complexe medische problemen en het gebruik van (’telemedicine’) wat leidt tot een herontwerp van het bedrijfsmodel gericht op demonstratie van behoefte aan en gebruikswaarde van Netdoctors. Vervolgens (2.) leidt toegenomen vraag naar diensten tot legitimiteitsvragen over de integriteit van de platform diensten. Bijv. het voldoen aan medische standaarden, privacy en het afromen van de markt. Dit resulteert in een herontwerp van de scope van het bedrijfsmodel en het formaliseren van online diensten. Uiteindelijk (3.) richt de legitimiteitsvraag van het platform-bedrijfsmodel zich op de ontvangers van platform diensten (competentie-ontwikkeling van ‘digitale huisartsen’; continuïteit van zorgverlening) wat leidt tot diversificatie en integratie van online en offline diensten, zodat hiermee de maatschappelijke relevantie van het bedrijfsmodel wordt aangetoond.
De case-study biedt inzichten in de ontwikkeling van een platformbedrijfsmodel voor de Zweedse eerstelijnsgezondheidszorg. Waardecreatie, waardelevering en waardevastlegging, kenmerken van het platformbedrijfsmodel worden afgezet tegen het criterium van legitimiteit als bepalend kenmerk voor de acceptatie van het platformbedrijfsmodel.
Bron
- Essen, A., Frishammar, J., Cenamor, J. (2023) Entering non-platformized sectors: The Co-evolution of legitimacy debates and platform business models in digital health care. Technovation 121, 102597 https://doi.org/10.1016/j.technovation.2022.102597 (CC by 4.0).
- Een toegankelijke aanvulling is de MSc thesis (Business & Management- Stockholm School of Economics) “Platform business models in the healthcare industry – a benefit or a burden?” door Sara Grafström & Emma Sandgren (2022) (Business & Management- Stockholm School of Economics). Deze thesis werd begeleid door Anna Essén, de hoofdauteur van dit artikel.
Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel 4.0 Internationaal-licentie.